Teaser image

Bibliografia sobre o Sabugal

De modo a facilitar a pesquisa bibliográfica sobre o concelho do Sabugal, disponibiliza-se aqui um levantamento atualizado no início do mês de janeiro de 2017. Inclui todas as referências consultadas, com listagem por autores e assuntos, além de listagem de publicações periódicas locais.
Periodicamente, serão disponibilizadas novas atualizaçõees.

Bibliografia por assuntos

Clicando no assunto à sua escolha, poderá ver a respetiva bibliografia


1. Genéricos

2. Corografias / dicionários / Histórias de Portugal / afins

3. Memórias / obras literárias

4. Monografias e inventários locais

5. Pré e Proto-História

6. Época Romana

6a. Epigrafia

7. Época Medieval

ACÁCIO, Abel
1886 - Castello do Sabugal, Occidente. Revista Illustrada de Portugal e do Extrangeiro, Lisboa, 279, 21 de setembro, p. 209-210.

ALBERGARIA, Henrique (coord.)
2007 - Vilas Medievais Planeadas de Portugal. Reinados de D. Afonso III e de D. Diniz. Coimbra: IERU.

ALMEIDA, João de
1943 - Reprodução anotada do Livro das Fortalezas de Duarte Darmas. Lisboa: Império.
1943a - Roteiro dos Monumentos da Arquitectura Militar do Concelho da Guarda, 2.ª edição. Lisboa: Império.
1945 - Roteiro dos Monumentos Militares Portugueses, vol. 1. Beira (Distritos da Guarda, Castelo Branco e Viseu). Lisboa: ed. autor.

AMARAL, Luís Carlos; GARCIA, João Carlos
1998 - O tratado de Alcañices (1297): uma construção historiográfica, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:2, p. 967-986.

AMBRÓSIO, António
1987a - Memória histórica de Vilar Maior, A Guarda, Guarda, 27 de março, p. 5; 3 de abril, p. 7; 10 de abril, p. 7.
1987b - Memória histórica de Vila do Touro, A Guarda, Guarda, 17 de abril, p. 4; 24 de abril, p. 5.

AZEVEDO, Pedro A. de
1910 - Documentos de Santa Maria de Aguiar (Castello Rodrigo), Revista Lusitana, Lisboa, XIII (1-2), p. 1-17.

AZEVEDO, Ruy de
1934 - Fronteira entre Portugal e Leão em Riba-Côa, antes do Tratado de Alcanices (1297), Biblos, Coimbra, 10:9-12, p. 454-466.
1962 - Riba Coa sob o domínio de Portugal no reinado de D. Afonso Henriques. O mosteiro de Santa Maria de Aguiar, de fundação portuguesa e não leonesa, Anais da Academia Portuguesa da História, Lisboa, II série, 12, p. 231-298.

BARBOSA, Pedro Gomes
1998 - Organização defensiva na fronteira beirã oriental: “Extremadura” e Riba Côa até ao século XIII, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 199-212.

BARRIOS GARCÍA, A. Angel
1998 - El Proceso de Ocupación y de Ordenación del espacio en la Raya Leonesa. In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba-Côa: actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro 1997. Lisboa: Universidade Católica Editora, p. 155-183.

BARROCA, Mário Jorge
1990-91 - Do Castelo da Reconquista ao Castelo Românico (sec. IX a XII), Portugália, Porto, 11-12, p. 89-136.
1992 - Medidas-Padrão Medievais Portuguesas, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, IX, p. 53-85.
1998 - D. Dinis e a arquitectura militar portuguesa, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, XV:1, p. 801-822.
2000 - Aspectos da evolução da arquitectura militar da Beira Interior. In Beira Interior. História e Património. Guarda, p. 215-238.
2000a - Contributo para uma bibliografia dos estudos de castelologia medieval portuguesa (1978-1979). In JORGE, Vítor Oliveira (coord) – 3º Congresso de Arqueologia Peninsular. Actas. Porto: ADECAP, Vol. 7 (Arqueologia da Idade Média da Península Ibérica), p. 79-88.
2000b - Epigrafia medieval portuguesa (862-1422), 3 vol. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian / Ministério da Ciência e da Tecnologia [tese de doutoramento FLUP].
2001 - Os castelos dos templários em Portugal e a organização da defesa do reino no séc. XII, Acta historica et archaeologica mediaevalia, Barcelona, 22, p. 213-227.
2003 - Tempos de resistência e inovação: a arquitectura militar portuguesa no reinado de D. Manuel I (1495-1521), Portugália, Porto, Nova Série, vol. XXIV, p. 95-112.
2008-09 - De Miranda do Douro ao Sabugal - Arquitectura militar e testemunhos arqueológicos medievais num espaço de fronteira, Portugália, Porto, Nova Série, vol. XXIX-XXX, p. 193-252.

BARTHE PORCEL, Julio
1945-46 - Fueros que sirvieron de base a los de Cáceres-Usagre: aportación a un mapa foral, Anales de la Universidad de Murcia, Murcia, p. 449-454.

BARTOLOMÉ PÉREZ, Nicolás
2010 - El Derechu del Reinu de Lleón nel sieglu XIII: fontes, lliteratura xurídica y llingia. Lletres Asturianes: Boletín Oficial de l’ Academia de la Llingua Asturiana, Oviedo, 102, p. 117-136.

BATISTA, José David Lucas
2002 - Estudos Sobre Concelhos Medievais de Entre-Côa-e-Zêzere, Revista Altitude, Guarda, 3.ª série, 7, p. 111-119.

BEÇA, Humberto
1922 - Castelos de Portugal. Vol. 1 – Os Castelos das Beiras. Porto: Companhia Portuguesa Editora, Lda.

BENAVIDES, Antonio (ed.)
1860 - Memorias de D. Fernando IV de Castilla. Madrid: Imprenta de José Rodríguez. 2 vol.

BENTO, José Alves
1999 - Cabeceiras de sepultura de Vilar Maior – Sabugal, Renascer, Vilar Maior, 23, novembro, p. 6.
2000 - Cabeceiras de sepultura de Vilar Maior - Sabugal, Munda, Coimbra, 39, maio, p. 57-71.
2000a - Sepulturas abertas na rocha de Vilar Maior, Munda, Coimbra, 40, novembro, p. 95-103.
2000b - Sepulturas abertas na rocha de Vilar Maior. Trabalho dactilografado.
2001 - Sepulturas abertas na rocha de Vilar Maior – Sabugal, Renascer, Vilar Maior, 32, fevereiro, p. 5-6.
2002 - Duas sepulturas abertas na rocha de Vilar Maior - Sabugal, Munda, Coimbra, 43, maio, p. 90-96.
2015 - Sepulturas abertas na rocha de Malhada Formosa - Arrifana do Côa (Vilar Maior – Sabugal), Sabucale, Sabugal, 7, p. 51-64.

BORGES, Augusto Moutinho
2003a - As pontes e as barcas, os circuitos viários e os caminhos da raia medieval. De margem para margem, sobre a ponte de Badamalos, suspensa sobre o Rio Côa, Terras da Beira, Guarda, 19 de junho, p. 28.

BOTELHO, Manuel
2010-11 - Ribacôa - Suas Leis e Costumes Medievais, Cinco Quinas, Sabugal, 117, dezembro, p. 42; 118, janeiro, p. 42; 119, fevereiro, p. 38; 120, março, p. 38; 121, abril, p. 38; 122, maio, p. 38; 123, junho, p. 42; 124, julho, p. 42; 125, agosto, p. 44; 125, outubro, p. 38.

BOTELHO, Manuel Lopes; DIAS, Mário Simões
2009 - Foral leonês de Alfaiates (1188-1230). Vila Viçosa / Coimbra: edição dos autores.

CABRAL, A. Dinis
1962 - Riba Côa, Riba de Côa ou Raia, Beira Alta, Viseu, 2.ª série, 21:3-4, p. 719-725.
1965 - A Ordem Militar de Cavalaria de S. Julião do Pereiro, Beira Alta, Viseu, 24:3, p. 325-342.

CABRAL, Tiago; OSÓRIO, Marcos
2012 - Reconstituição em 3D das ruinas do povoado medieval do Sabugal Velho (Aldeia Velha, Sabugal), Sabucale, Sabugal, 4, p. 71-82.

CAMPOS, João
2013 - Almeida. O castelo de D. Dinis e a fronteira de Portugal. Almeida: Câmara Municipal de Almeida.

CASTELO BRANCO, Manuel da Silva
1997 - Duarte de Armas - Livro das Fortalezas. Lisboa: Arquivo Nacional da Torre do Tombo e Edições Inapa.

CASTRILLO LLAMAS, Mª COncepción
1997 - La tenencia de fortalezas en la corona de Castilla durante la Baja Edad Media (Relaciones de poder entre monarquía, nobleza y ciudades) Siglos XIII-XV. Madrid: Universidad Complutense de Madrid [tese de Doutoramento em História Medieval].

CINTRA, Luís F. Lindley
1958 - Toponymie léonaise au Portugal: la région de Riba-Coa. In Actes et Mémoires du Veme Congrès International de Toponymie et d’ anthroponymie. Tomo I. Salamanca: Universidad de Salamanca, p. 245-257.
1984 - A linguagem dos foros de Castelo Rodrigo: seu confronto com a dos foros de Alfaiates, Castelo Bom, Castelo Melhor, Coria, Cáceres e Usagre: contribuição para o estudo do leonês e do galego-português do século XIII. 2.ª ed. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda (1ª ed. 1959).

COBOS, Fernando; CAMPOS, João
2013 - Almeida / Ciudad Rodrigo. La Fortificación de la Raya Central. A Fortificação da Raia Central. Consorcio Transfronterizo de Ciudades Amuralladas.

COELHO, Levi Manuel
2015 - Tabeliães, Notários e documentação notarial do concelho de Sabugal, Sabucale, Sabugal, 7, p. 75-84.

COELHO, Maria Helena da Cruz
1998 - Riba Côa em Cortes (séc. XV). In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba-Côa: actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro 1997. Lisboa: Universidade Católica Editora, p. 233-246.
2006 - Um cruzamento de fronteiras. O discurso dos Concelhos da Guarda em Cortes (Iberografias: 9). Lisboa: Campo das Letras.

COELHO, Maria Helena da Cruz; RÊPAS, Luís Miguel
2005 - As petições dos concelhos do distrito da Guarda em Cortes e a política transfronteiriça. In JACINTO, Rui y BENTO, Virgílio (coords.) - I Conferências Territórios e Culturas Ibéricas. Porto: Campo das Letras / Guarda: Centro de Estudos Ibéricos, p. 131-142.

CORREIA, Joaquim Manuel
1948 - Em terras de Riba-Côa. A última testemunha duma antiga tradição, Ethnos, Lisboa, 3, p. 265-267.

CORREIA, Luís Miguel Maldonado de Vasconcelos
2010 - Castelos em Portugal. Retrato do seu perfil arquitectónico [1509-1949]. Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra.

COSTA, Paula Pinto
2005 - As Ordens Militares no espaço entre Douro e Tejo (séculos XII-XIII). In BARROCA, Mário Jorge e FERNANDES, Isabel Cristina F. (coord.) - Muçulmanos e Cristãos entre o Tejo e o Douro (Sécs. VIII a XIII). Actas dos Seminários realizados em Palmela, 14 e 15 de Fevereiro de 2003. Porto, 4 e 5 de Abril de 2003. Palmela: Câmara Municipal de Palmela / Faculdade de Letras da Universidade do Porto, p. 151-157.

COTTART, Nicole
2008 - Objets inscrits du Portugal musulman. Poster apresentado no 6º Encontro de Arqueologia do Algarve - 23, 24 e 25 de outubro de 2008, Silves.

CQ
1913 - Sabugal, Mundo Illustrado, Porto, 2:8, 23 de fevereiro, p. 117, 120.

CRUZ, César
2016a - O Arcediagado do Sabugal, Sabucale, Sabugal, 8, p. 75-100.

CUNHA, Maria Cristina
1988 - Forais que tiveram por modelo o de Évora de 1166, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, V, p. 69-94.

CURADO, Fernando Patrício
1988-94 - A propósito de Conimbriga e Coniumbriga, Gaya, Vila Nova de Gaia, (1º Congresso Internacional sobre o Rio Douro. Arqueologia), 6, p. 213-234.
2004 - A Martim Calvo e aos povoadores do Fundão, Ebvrobriga, Fundão, 2, p. 77-115.

DIAS, João José Alves (org. e revisão geral)
2017 - Cortes Portuguesas. Reinado de D. Afonso V (Cortes de 1441-1447). Lisboa: Centro de Estudos Históricos / Universidade Nova de Lisboa.

DIAS, João José Alves; PINTO, Pedro (org. e revisão geral)
2016 - Cortes Portuguesas. Reinado de D. Afonso V: Cortes de 1439. Lisboa: Centro de Estudos Históricos / Universidade Nova de Lisboa.

DIAS, Mário Simões
1996 - Os forais de Vilar Maior. Sabugal: edição do autor.
2000b - Estações arqueológicas do Vale da Lapa e Malhada Formosa, Vilar Maior (Sabugal) e Citânea Oppidanea da Malhada Sorda (Almeida), Renascer, Vilar Maior, 30, setembro, p. 4.
2001a - Estações arqueológicas do Vale da Lapa e Malhada Formosa, Vilar Maior (Sabugal) e citânea oppidanea da Malhada Sorda (Almeida), Munda, Coimbra, 42, novembro, p. 21-24.
2004 - Foros de Alfaiates na Ribacôa promulgados entre 1188 e 1209 pelo rei Afonso IX de Leão, Praça Velha, Guarda, 16, p. 13-18 (repetido em Renascer, Vilar Maior, 76, março/abril de 2009, p. 3).

DOMINGUES, José; PINTO, Pedro
2015 - Os foros extensos na Idade Média em Portugal, Revista de Estudios Histórico-Jurídicos [Seccioón historia del derecho Valparaíso, XXXVII, p. 153-174.

DUARTE, Vera Magalhães
2010 - Conservação de uma cerâmica arqueológica, Sabucale, Sabugal, 2, p. 15-24.

DE LA TORRE RODRÍGUEZ, José Ignacio
1996 - A Comarca de Ribacôa no Tratado de Alcañices, Douro - Estudos & Documentos, Porto, 1:1, p. 15-25.
1998 - La sociedad de frontera de Ribacôa: fueros y modelos de poblamiento, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 783-799.
1999 - A mulher na fronteira: a condição feminina nas cartas de foral de Ribacôa e do Douro Internacional, Douro - Estudos & Documentos, Porto, 4:7, p. 11-26.

DÓRDIO, Paulo
1998 - Centros de povoamento: um percurso pelas Vilas medievais. In Terras do Côa, da Malcata ao Reboredo. Os valores do Côa. Guarda: Estrela-Côa, Agência de Desenvolvimento Territorial da Guarda, p. 12-63.

DURAND, Robert
1988 - Guerre et fortification de l’ habitat au Portugal aux XIIe et XIIIe siècles. In BAZZANA, André (dir) - Castrum 3. Guerre, fortification et habitat dans le monde méditerranéen au Moyen Âge. Actes du colloque de Madrid (24-27 novembre 1985). Roma: École Française de Rome, p. 179-186.

FERNANDES, Carlos
1994 - O Tratado de Alcanizes e seus antecedentes, Boletim da Sociedade de Geografia de Lisboa, Lisboa, 112:1-12, p. 101-119.

FERNANDES, Lídia
2013 - Tabuleiros de jogo inscritos na pedra : um roteiro lúdico português. Lisboa: Apenas Livros.

FERNANDES, Lídia; OSÓRIO, Marcos
2013 - Tabuleiros de jogo e outras gravações no castelo de Vilar Maior, Sabucale, Sabugal, 5, p. 91-108.

FERNANDES, Paulo Manuel Quintas de Almeida
2016 - Matéria das Astúrias. Ritmos e realizações da expansão asturiano-leonesa no actual centro de Portugal séculos VIII-X. Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra [tese de DOutoramento em História da Arte].

FERREIRA, Maria Isabel Rodrigues
2002 - A Ordem de Cristo (1417-1521), Militarium Ordinum Analecta, Porto, 6 [dissertação de doutoramento em História].
2010 - Fontes para o estudo da Ordem de Cristo: sumário de dois códices existentes na Torre do Tombo, Lusitania Sacra, Lisboa, 22, p. 223-244.

FIGUEIREDO, Manoel de
1787 - Introducçaõ para a historia ecclesiastica do bispado lamecense. Lisboa: Of. Patr. de Francisco Luiz Ameno. [disponível em Google Play]

FIGUEIREDO, Moreira de
1960-61 - A Beira e as invasões de leste, Beira Alta, Viseu, 19:4 (1960), p. 403-423; 20:1 (1961), p. 29-55; 20:2 (1961), p. 349-353.

FRANKLIM, Francisco Nunes
1825 - Memoria para servir de indice dos foraes das terras do reino de Portugal e seus dominios. Lisboa: Academia Real das Sciencias. 2ª ed.

FREIRE, Anselmo Braancamp (ed.)
1916 - Tombo da Comarca da Beira (1395), Archivo Historico Portuguez, Lisboa, vol. X, p. 208-366.

GAIBROIS DE BALLESTEROS, Mercedes
1922 - Historia del reinado de Sancho IV de Castilla (3 vol). Madrid: Tipografía de la “Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos”.

GARCÍA FERNANDEZ, Manuel
1998 - La politica internacional de Portugal y Castilla en el contexto peninsular del tratado de Alcañices: 1267-1297. Relaciones diplomáticas y dinásticas, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 901-943.

GARCIA MORENO, Luís
1998 - Riba Coa en el periodo visigodo. In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba-Côa: Actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro 1997. Lisboa: Universidade Católica Editora, p. 115-130.

GOMES, Carlos Alberto Morgado
1996 - Forais do Sabugal. Sabugal: Câmara Municipal do Sabugal.

GOMES, Rita Costa
1987 - A Guarda medieval: posição, morfologia e sociedade (1200-1500). Lisboa: Sá da Costa.
1996 - Castelos da Raia. I. Beira. Lisboa: IPPAR.

GONÇALVES, Iria
2009 - Povoamento medieval de Riba Coa. In GONÇALVES, Iria (coord.) - Paisagens rurais e urbanas. Fontes, metodologias, probelmáticas. Actas das Quartas Jornadas. Lisboa: Centro de Estudos Históricos da Universidade Nova de Lisboa, p. 53-107.

GONÇALVES, José Dias
2003 - A fortuna de um rico-homem e fidalgo de Vilar Maior, Renascer, Vilar Maior, 47, junho, p. 3-4.

GONÇALVES, Luís Jorge
2000 - Implantação e conservação dos castelos da raia da Beira (séculos XII-XVI). In JORGE, Vítor Oliveira (coord) – 3º Congresso de Arqueologia Peninsular. Actas, Vol. 7 (Arqueologia da Idade Média da Península Ibérica). Porto: ADECAP, p. 131-140.

GONZÁLEZ DÍAZ, Alicia (coord.)
2012 - Fortificaciones de los siglos XII y XIII en las fronteras del reino de León. Valladolid: Junta de Castilla y León / Consejería de Cultura y Turismo.

GONZÁLEZ JIMÉNEZ, Manuel
1998 - Las relaciones entre Portugal y Castilla durante el siglo XIII, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 1-24.

GONZÁLEZ SIMANCAS, Manuel
1910 - Plazas de guerra y castillos medioevales de la frontera de Portugal (Estudios de arquitectura militar). Madrid: Tip. de la Revista de Arch. Bibl. y Museos [separata da Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 1910-11: XIV(5-6), p. 372-396; XIV(7-8), p. 81-117; XIV(9-10), p. 244-287; XIV(11-12), p. 375-387; XV(1-2), p. 1-19; XV(7-8), p. 18-63].

GUTIÉRREZ GONZÁLEZ, José Avelino; BENÉITEZ GONZÁLEZ, Carmen; LARRÉN IZQUIERDO, Hortensia
1994 - Las pueblas fronterizas entre León y Portugal en los ss. XII y XIII: “ciudadelas” de Riba-Côa (Beira, Portugal). In JORGE, Vítor Manuel Oliveira (coord) - 1.º Congresso de Arqueologia Peninsular: (Porto, 12-18 de Outubro de 1993): actas, Vol. 4. p. 381-400.

HERCULANO, Alexandre (dir.)
1856-1977 - Portugaliae Monumenta Historica a saeculo octavo post Christum usque ad quintum decim. Lisboa: Academia Scientiarum.

HERNÁNDEZ VEGAS, Mateo
1935 - Ciudad Rodrigo. La Catedral y la Ciudad. (2 vols) Salamanca: Imprenta Comercial Salmantina.

JORGE, Carlos Henriques Gonçalves
1992 - Sepulturas cavadas na rocha, Notícias dos Forcalhos, Forcalhos, 16, p. 17-18; 17/18, p. 10-13.

LADERO QUESADA, Miguel Angel
1998 - Reconquista y definiciones de frontera, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 655-691.

LARCHER, Jorge
1940 - Castelos de Portugal. Belmonte - Sortelha, Revista dos Centenários, Lisboa, 22, outubro, p. 27-29.

LENCART, Joana
2016 - As ordenações inéditas da Ordem de Cristo de 1319 e 1323 - estudo comparativo com as ordenações de 1321 e 1326, População e Sociedade, Lisboa, 26, p. 99-132.

LOBO, Francisco Sousa
2003 - Arquitectura militar. Castelo do Sabugal: famoso, medieval e emblemático, Arquitectura e Vida, Lisboa, 39, maio, p. 106-109.

LOUREIRO, Vanessa, MARTINHO, Carla
2001 - Tabuleiro de jogo de Vilar Maior. Renascer, Vilar Maior, 37, novembro, p. 4.
2002 - Igreja de Santa Maria do Castelo. Renascer, Vilar Maior, 38, fevereiro, p. 1 e 3.

MAGRO, Maria Virgínia Antão Pêga
2011 - Vilar Maior - Evolução de um castelo e povoado raiano de Riba-Côa (séc. XI a XV). Porto: Faculadde de Letras da Universidade do Porto. [Dissertação em Mestrado de Arqueologia (2º Ciclo)]

MAIA, Clarinda de Azevedo
1977 - Os falares fronteiriços do concelho do Sabugal e da vizinha região de Xalma e Alamedilla. Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra.

MALAFAIA, E. B. de Ataíde
1997 - Pelourinhos portugueses. Tentâmen de Inventário Geral. Lisboa: Imprensa Nacional - Casa da Moeda.

MANSO, Francisco
2011 - Riba-Côa: Raia ou Fronteira? Praça Velha, Guarda, 30, dezembro, p. 101-126.

MARQUES, José
1993 - Os municípios portugueses dos primórdios da nacionalidade ao fim do reinado de D. Dinis. Alguns aspectos, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, X, p. 69-90.
1998 - Os municípios na estratégia defensiva dionisina. In As relações de fronteira no século de Alcañices (IV Jornadas Luso-Espanholas de História Medieval. Actas). Porto, vol. 1, p. 523-544.

MARQUES, Júlio Silva
1996b - Inquirições (Tombo da Comarca da Beira), Renascer, Vilar Maior, 7, agosto, p. 6.

MARQUES, Manuel
2001 - Concelho de Belmonte. Memória e História. Belmonte: Câmara Municipal.

MARTÍN MARTÍN, José Luis
1998 - Conflictos luso-castellanos por la raya, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 259-274.

MARTÍN VALLS, Ricardo
1965 - Investigaciones arqueológicas en Ciudad Rodrigo, Zephyrvs, Salamanca, 16, p. 71-98.

MARTÍN VISO, Iñaki
2004 - La frontera como integración del território en la Edad Média: la raya leonesa (siglos XII-XIII), Revista de História da Sociedade e da Cultura, Coimbra, 4, p. 9-56.
2005 - Una frontera casi invisible: los territorios al norte del Sistema Central en la Alta Edad Media (siglos VIII-XI), Studia Historica. Historia Medieval, Salamanca, 23, p. 89-114.
2005a - La formación y consolidación de la frontera en la comarca de Ciudad Rodrigo: la configuración de un espacio feudal (siglos XII-XIII). In Congreso Internacional la Raya Hispano-Lusa. Relaciones hispano-portuguesas del Duero al Tajo. Salamanca: Punto de encuentro, Diputación de Salamanca-Ayuntamiento de Ciudad Rodrigo-Centro de Estudios Mirobrigenses, p. 33-70.
2005b - En la periferia del sistema: Riba Côa entre la Antigüedad tardía y la Alta Edad Media (siglos VI-XI). In JACINTO, Rui; BENTO, Virgílio (coords.) - I Conferências Territórios e Culturas Ibéricas. Porto: Campo das Letras / Guarda: Centro de Estudos Ibéricos, p. 186-208.
2007 - Tumbas y sociedades locales en el centro de la Península Ibérica en la Alta Edad Media: el caso de la comarca de Riba Côa (Portugal), Arqueología y Territorio Medieval, Jaén, 14, p. 21-47.
2007a - Capere vel populare. Formación y desarrollo de una frontera feudal entre el Duero y el Tajo (siglos XI-XII). In SABATÉ I CURULL, Flocel (ed.) - Balaguer, 1105. Cruïlla de civilitzacions. Lleida: Pagés editors, p. 177-223.
2008 - Una periferia creativa: la articulación del territorio en la comarca de Riba Côa (Portugal) (siglos VI-XI), Territorio, Sociedad y Poder. Revista de Estudios Medievales, Oviedo, 3, p. 85-109.
2008a - Leoneses y portugueses en el territorio de Sabugal. In Museu do Sabugal: Colecção Arqueológica. Sabugal: Pró-Raia e Câmara Municipal, p. 101-111.
2009 - Sabugal Velho y el castillo de Abaroncinos, Sabucale, Sabugal, 1, p. 59-74.
2012 - Enterramientos, memoria social y paisaje en la alta Edad Media: propuestas para un análisis de las tumbas excavadas en roca en el centro-oeste de la Península Ibérica, Zephyrus, Salamanca, LXIX, janeiro-junho, p. 165-187.
2014 - El espacio del más acá: las geografías funerarias entre la Alta y la Plena Edad Media. In LÓPEZ OJEDA, Ester (org.) - De la tierra al cielo. Ubi sunt qui ante nos in hoc mundo fuere? (XXIV semana de estudios medievales, Nájera, 2013). Logroño: Instituto de Estudios Riojanos. p. 75-140.

MARTÍNEZ DÍEZ, Gonzalo
1971 - Los Fueros de la familia Coria Cima-Coa, Revista Portuguesa de História, Coimbra, 13, p. 343-373.

MATA, José Silva Ferreira
2013 - A fronteira entre Portugal e Castela (sécs. XIV-XVI) e a fragilidade da negociação, Lusíada. Direito, Porto, 7-8, p. 141-166.

MATTOSO, José
1990 - Da comunidade primitiva ao município: o exemplo de Alfaiates. In Fragmentos de uma composição medieval. Lisboa: Editorial Estampa, 2.ª edição (1.ª edição 1987), p. 35-48.

MELO, Arnaldo Rui Azevedo de Sousa
1998 - Relações interconcelhias no reinado de D. Dinis, Revista da Faculdade de Letras do Porto - História, Porto, XV:1, p. 545-575.

MERÊA, Manuel Paulo
1947 - Sobre os foros da região de Cima-Côa, Boletim da Faculdade de Direito da Universidade de Coimbra, Coimbra, 23:1, p. 147-150.

MEYER-HERMANN, Reinhard
2013 - Acerca de la relación (genealógica) entre los Fueros de Coria y de Castelo Bom. In MONTOYA ABAT, Brauli; MAS I MIRALLES, Antoni (ed.) - Studia Linguistica in Honorem Francisco Gimeno Menéndez. Alicante: Universitat d’ Alacant, p. 241-284

MONTEIRO, Helena
2012 - A Estrada da Beira: reconstituição de um traçado medieval. Lisboa: Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova de Lisboa [Dissertação de Mestrado em História].

MONTEIRO, João Gouveia
1999 - Os castelos portugueses dos finais da Idade Média: presença, perfil, conservação, vigilância e comando. Lisboa: Edições Colibri.

MORALES PAÍNO, Francisco Javier
2018 - Testimonios latentes de un pasado remoto. El “Envarysal de Reloso”, una presa ?romana? al sur de Ciudad Rodrigo, Estudios Mirobrigenses, Ciudad Rodrigo, 5, p. 11-28.

MORENO, Henrique Baquero
1972 - Alguns documentos para o estudo das estradas medievais portuguesas. Sep. Revista de Ciências do Homem, Lourenço Marques, Vol. V, Série A.
1986 - Os Municípios Portugueses nos Séculos XIII a XVI – Estudos de História. Lisboa: Editorial Presença, Lda.
1993 - Dois concelhos medievais da beira interior: Sabugal e Sortelha, Revista de Guimarães, Guimarães, 103, p. 345-358. [também em Revista de Ciências Históricas, Porto, vol. VIII, 1993, p. 47-54]
1993a - Os confrontos fronteiriços entre D. Afonso V e os reis católicos, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, X, p. 103-116.
1997 - Relações entre os reinos peninsulares (1290-1330), Anales de la Universidad de Alicante. Historia Medieval, Alicante, 11, p. 29-41.
1998 - As relações de fronteira no século de Alcañices (1250-1350): o Tratado de Alcañices, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 641-653.
1999 - A irmandade de Ribacoa: novos documentos. In Carlos Alberto Ferreira de Almeida in memoriam, vol. II. Porto: FLUP, p. 121-129.
1999a - A zona de Ribacoa à luz do Tratado de Alcañices. In El Tratado de Alcañices. Ponencias y comunicaciones de las Jornadas conmemorativas del VII centenario del Tratado de Alcañices (1297-1997). Zamora: Fundación Rei Afonso Henriques, p. 173-184.
2002 - A Irmandade dos Sete Castelos de Ribacoa nos fins do século XIII. In Actas do III Congresso Monumentos Militares Portugueses. Lisboa: Associação Portuguesa dos Amigos dos Castelos, p. 113-123.

MORENO, Humberto Baquero (ed.)
2003 - Demarcações de fronteiras. Porto: Centro de Investigação e Documentação de História Medieval da Universidade Portucalense – Infante D. Henrique, 3 vols. [vol. 2: De Vila Velha de Ródão a Castelo Rodrigo].

NEVES, Carlos Manuel Leitão Baeta (dir)
1980-1993 - História florestal, aquícola e cinegética: colectânea de documentos existentes no Arquivo Nacional da Torre do Tombo: chancelarias reais. (6 vol) Lisboa: Direcção-Geral do Ordenamento e Gestão Florestal, Ministério da Agricultura e Pescas. Vol. 1: 1208-1483 (1980), Vol. 2: 1439-1481 (1982), Vol. 3: 1481-1493 (1982), Vol. 4: 1495-1521 (1983), Vol. 5, fasc. 1: 1521-1527 (1988), Vol. 5, fasc. 2: 1528-1564 (1990), Vol. 6: 1553-1583 (1993).

NOGUEIRA, José Artur Duarte
1982 - Riba Côa e a sua ligação histórica ao reino de Portugal, Colecção Scientia Ivridica, Braga, XXX, 175-178, p. 4-23.
1983 - A organização municipal da extremadura leonesa nos sécs. XII e XIII. Separata do Boletim da Faculdade de Direito de Coimbra (Estudos em Homenagem aos profs. Manuel Paulo Merêa e Guilherme Braga da Cruz). Coimbra: Universidade de Coimbra, vol. 58:2.
1998 - Os municípios medievais em Riba-Côa dos inícios do século XIII a 1297. In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba Côa: actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro, 1997. Lisboa: Universidade Católica, p. 197-209.

NUNES, António Lopes Pires
1998 - Os Castelos Medievais de Riba Côa. In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba-Côa: actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro 1997. Lisboa: Universidade Católica Editora, p. 247-258.

OLIVEIRA, José Roberto Leme Alves de
2010 - Da organização judiciária em Portugal no período das Leis Gerais (1211-1446). São Paulo: Faculdade de Direito da Universidade de São Paulo [dissertação de mestrado].

OSÓRIO, Marcos
1998 - Sabugal Velho, In Terras do Côa, da Malcata ao Reboredo. Os valores do Côa. Guarda: Estrela-Côa, Agência de Desenvolvimento Territorial da Guarda, p. 174-176.
2000 - O Sabugal Velho: primeiras achegas para o estudo de uma estação arqueológica. In Beira Interior. História e Património: actas das I Jornadas de Património da Beira Interior (Guarda, 1-3 Outubro 1998). Guarda: Câmara Municipal, p. 209-214.
2001 - Metalurgia no povoado fortificado Alto-Medieval do Sabugal Velho (Sabugal, Guarda). In FERNANDES, Isabel Cristina (coord.) - Mil Anos de Fortificações na Península Ibérica e no Magreb (500-1500). Lisboa: Colibri / Palmela: Câmara Municipal, p. 791-794. [disponível em www.academia.edu]
2005a - Tipologia de aparelho construtivo do Sabugal Velho. Contributos para o estudo dos sistemas defensivos proto-históricos e medievais, Côavisão - Cultura e Ciência, Foz Côa, 7 (Actas do I Congresso de Arqueologia de Trás-os-Montes, Alto Douro e Beira Interior), p. 81-99. [disponível em www.academia.edu]
2005b - Sabugal Velho: um povoado, duas ocupações. In Catálogo da Exposição 25 sítios arqueológicos da Beira Interior (Maio/Dezembro 2005). Guarda: ARA e Câmara Municipal de Trancoso, p. 30-31.
2006 - Sabugal Velho (Sabugal), In VALERA, Carlos (coord.) - Do Neolítico Inicial ao Final da Idade do Bronze no Interior Centro de Portugal. Territórios da Pré-história em Portugal, vol. 3. Tomar: CEIPHAR, p. 118-127.
2008 - O urbanismo e a arquitectura do Sabugal Velho (Aldeia Velha, Sabugal). Tentativa de caracterização de uma aldeia fortificada no Riba-Côa dos séculos XII-XIII. In Da Idade Média à Contemporaneidade: Ambientes e musealização. III Congresso de Arqueologia de Trás-os-Montes, Alto Douro e Beira Interior. Foz Côa. Vol. IV, p. 13-21. [disponível em www.academia.edu]
2010 - Sabugal Velho e Caria Talaia – duas morfologias de povoamento, a mesma cronologia, Sabucale, Sabugal, 2, p. 61-78. [disponível em www.academia.edu]
2016 - Fortificações, territórios e dinâmicas transfronteiriças no Alto Côa. In VILAÇA, Raquel (coord.) - II Congresso Internacional de Arqueologia da Região de Castelo Branco nos 100 anos da Sociedade dos Amigos do Museu Francisco Tavares Proença Júnior. Castelo Branco: Sociedade dos Amigos do Museu, p. 89-107. [disponível em www.academia.edu]
2016a - Percurso por alguns elementos patrimoniais da Igreja da Misericórdia do Sabugal, Sabucale, Sabugal, 8, p. 47-74. [disponível em www.academia.edu]

PEREIRA, Emanuel Cardoso
2013 - Concelhos e Ordens Militares na Idade Média. Relações de dependência e de confronto dos séculos XII a XIV. Porto: FLUP [dissertação de Mestrado em História Medieval e do Renascimento].
2014 - Concelhos e Ordens Militares na Idade Média. Relações de dependência e de confronto dos séculos XII a XIV - síntese do seu estudo e novas perspectivas, Revista da Faculdade de Letras: História, Porto, IV série, 4, p. 145-156.

PEREIRA, Mário (coord.)
1988 - Castelos Raia da Beira. Distrito da Guarda. Catálogo da Exposição. Lisboa: Instituto Português do Património Cultural / Guarda: Museu da Guarda.

PERES, Damião
1969 - A gloriosa história dos mais belos castelos de Portugal. Porto: Portucalense Editora.

PERNADAS, Paulo Jorge Lages
2010 - O ajimez de Vilar Maior, Sabucale, Sabugal, 2, p. 51-60.
2014 - A barbacã esquecida do castelo de Vilar Maior: o passado e o presente da construção, Sabucale, Sabugal, 6, p. 69-84.

PIMENTA, Fernando Manuel Tavares Martins; CANCELA, Rui Jorge Lopes
2002 - Um Olhar Paleográfico Sobre a Idade Média. Sabugal e Sortelha: Dois concelhos em contenda, Praça Velha, Guarda, 11, p. 57-75.

PINA, Filipe Alves
2017 - Cabeço da Senhora das Preces (Ruvina): medidas compensatórias de minimização e sondagens arqueológicas (2018), Sabucale, Sabugal, 9, p. 55-62.

PINHO, João Carlos Santos
2015 - Alfaiates no tempo de D. Manuel, o Foral de 1515 - estudo, transcrição e fac-simile. Sabugal: Câmara Municipal do Sabugal.

PINTO, Manuel Serafim
1995 - Sortelha. Uma Nascente, esquecida, para o Estudo dos Sinais na Pedra (Bosquejo Elementar), Munda, Coimbra, 30, novembro, p. 69-82.

PIRES, Célio Rolinho
2004 - Moinhos de Portugal, Praça Velha, Guarda, 15, p. 79-91.
2004a - Por Terras de Aquém Cima-Coa. Forais e Costumes (Guarda, Vila do Touro, Sortelha). A Guarda No Caminho do Estremo. Guarda: edição do autor.

PIZARRO, José Augusto de Sotto Mayor
2007 - O regime senhorial na fronteira do nordeste português. Alto Douro e Riba Côa (séculos XI-XIII), Hispania. Revista Española de Historia, Madrid, vol. LXVII, 227, setembro-dezembro, p. 849-880.

RAMOS, Tiago Pinheiro
2017 - Nem só com castelos se defendeu a fronteira: atalaias e povoados fortificados na margem esquerda do médio Côa. In ROSAS, Lúcia; SOUSA, Ana Cristina; BARREIRA, Hugo (coord.) - Genius Loci. Lugares e significados. Places and meanings. Vol. 2. Porto: CITCEM - Centro de Investigação Transdisciplinar Cultura, Espaço e Memória, p. 145-158.

RAU, Virgínia
1982 - Feiras medievais portuguesas. Subsídios para o seu estudo. Lisboa: Editorial Presença.

REIS, António Matos
2015- História dos Municípios [1050-1383]. Lisboa: Livros Horizonte, Lda. [ed. eletrónica revista pelo autor; 1ª ed. impressa - 2006]

RÊPAS, Luís
2008 - O Sabugal em tempos medievais (depois do Tratado de Alcañices). In Museu do Sabugal: Colecção Arqueológica. Sabugal: Pró-Raia e Câmara Municipal, p. 127-143.

RILEY, Carlos Guilherme
1991 - A guerra e o espaço na fronteira medieval beirã. Uma abordagem preliminar, Revista de Ciências Históricas, Porto, vol. VI, p. 145-159.

ROBALO, Elisabete
2009 - Marcas de Canteiro dos Castelos do Concelho do Sabugal, Sabucale, Sabugal, 1, p. 39-58.

RODRIGUES, Adriano Vasco
1965 - Bases do repovoamento sanchino da cidade da Guarda, Bracara Augusta, Braga, XVIII-XIX(41-42), p. 193-197.
1978 - As Valenças medievais e a Valença romana. Problemas de história levantados pela toponímia, Revista de Portugal. Série A - Língua Portuguesa, Lisboa, número especial, p. 5-10.
1981 - O Tratado de Alcanizes e as terras de Riba Côa. Uma identidade geográfica, histórica e social à espera de conveniente valorização, Revista Altitude, Guarda, 3, 2.ª série, p. 7-24.
2016 - Castelologia de aquém e além-Côa. Separata de CEAMA, Almeida, 13

RODRIGUES Carla Devesa
2004 - Santa María de Aguiar en 1354. Fragmentos del paisaje patrimonial de un monasterio cisterciense periférico, Studia Historica. Historia Medieval, Salamanca, 22, p. 233-254.

ROSAS, Lúcia Maria Cardoso
2003 - Arquitectura religiosa tardo-medieval e pintura mural: relações litúrgicas e espaciais, Revista da Faculdade de Letras: Ciências e Técnicas do Património, Porto, 2, p. 419-441.

ROSSA, Walter; CONCEIÇÃO, Margarida Tavares da; TRINDADE, Luísa
2008 - Raia e cidade, Monumentos, Lisboa, 28, dezembro, p. 6-21.

RUBIO DÍEZ, Ruben
2011 - Los sepulcros rupestres del suroeste salmantino: mundo funerario y poblamiento entre la tardoantigüedad y la alta edad media. Salamanca: Universidad de Salamanca / Facultad de Geografía e Historia / Departamento de Prehistoria, Historia Antigua y Arqueología [trabajo de grado].

SAA, Mário
1964-67 - As grandes vias da Lusitânia: o itinerário de Antonino Pio, vol. 5 (1964); vol. 6 (1967). Lisboa: [Tipografia da Sociedade de Astória].

SÁNCHEZ-ORO ROSA, Juan José
1998 - Iglesia y poder en Ribacôa y Ciudad Rodrigo. La construcción del espacio político mirobrigense (1161-1211), Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, XV:1, p. 313-322.

SANTANA, Maria Olinda Rodrigues; RAMOS, Maria Filomena Silva
2014 - Liuro dos Foraes Nouos da Comarqua da Beira: contextualização histórico-cultural e edição paleográfica. Vila Real: Fundação para a Ciência e a Tecnologia, Centro de Estudos em Letras, Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro.

SANTOS, Joaquim Simões dos
1999 - Vilar Maior. Um pequeno contributo para a sua história, Renascer, Vilar Maior, 22, fevereiro, p. 4.

SANTOS, Manuela de Alcântara Santos
2012 - Tabuleiros de jogos de alguergue no concelho de Sabugal, Sabucale, Sabugal, 4, p. 83-96.

SARAIVA, Alina Cristina Ferreira
2015 - Castelos Medievais de Penela e Sabugal: Surgimento e Funcionalidades. Proposta de uma Aplicação Didática. Coimbra: Universidade de Coimbra [relatório de estágio, Mestrado em Ensino de História e Geografia].

SOITO, Tio Carlos do
2003 - O Soito (Alguns factos históricos), O Soito, Soito, 57, maio, p. 2-3.

SOUSA, Armindo de
1998 - Fronteira e representação parlamentar na Idade Média portuguesa, Revista da Faculdade de Letras do Porto – História, Porto, 2ª série, XV:1, p. 53-61.

SOUSA, José Alexandre Ribeiro de
2003 - Alfaiates nos alvores da nacionalidade: D. Dinis e D. Manuel, Cinco Quinas, Sabugal, 33, abril, p. 10.
2003a - Subsídios para a História do castelo de Vila do Touro, Praça Velha, Guarda, 14, p. 76-83.
2004a - Disputas da região de Riba-Côa entre Portugal e Castela / Leão. Renascer, Vilar Maior, 52, abril, p. 1-2.
2005 - O Castelo de Vilar Maior no contexto do Riba-Côa, Praça Velha, Guarda, 17, p. 201-208.

TAVARES, Maria Alice da Silveira
2013 - Costumes e Foros de Riba-Côa - Normativa e Sociedade. Lisboa: FLUL [tese de Doutoramento em História, especialidade História Medieval].

TÁVORA, Luís Gonzaga de Lancastre e
1983 - O estudo da sigilografia medieval portuguesa. Lisboa: Instituto de Cultura e Língua Portuguesa, Ministério da Educação.

VARGAS, José Manuel
2001 - Forais de Belmonte. Belmonte: Câmara Municipal de Belmonte.

VAZ, Francisco
1996 - O Foral. Padrão do Espírito Comunitário, Renascer, Vilar Maior, 7, junho, p. 3.

VAZ, João Luís da Inês
1975a - O Tratado de Alcanizes, Beira Alta, Viseu, 34:4, p. 393-427.
1976 - Breves notas para o estudo da viação antiga das Beiras, Beira Alta, Viseu, 35:3, p. 349-363.
1979 - Forais novos da Beira – o foral do Sabugal, Beira Alta, Viseu, 38:1, p. 3-32.

VAZ, Santos
2008 - Bismula. Origem do nome, Cinco Quinas, Sabugal, 83, fevereiro, p. 23.

VELO Y NIETO, Gervasio
1956 - Coria. Reconquista de la Alta Extremadura. Cáceres: Departamento de Seminarios de la Jefatura Provincial del Movimiento.

VENTURA, Leontina
1998 - A fronteira luso-castelhana na idade Média, Revista da Faculdade de Letras do Porto - História, Porto, XV:1, p. 25-52.

VENTURA, Margarida Garcês
1998 - Os coutos de homiziado nas fronteiras com o direito de asilo, Revista da Faculdade de Letras do Porto - História, Porto, XV:1, p. 601-625.

VICENTE, António M. Balcão
1996 - A fronteira de Riba Côa no tempo de D. Afonso Henriques. In 2.º Congresso Histórico de Guimarães. A política portuguesa e as suas relações exteriores. Actas. Guimarães: Câmara Municipal/ Universidade do Minho, vol. 2, p. 223-231.
1998 - A “Extremadura” Leonesa. O caso da fronteira Riba-Côa nos séculos XII-XIII, Revista da Faculdade de Letras do Porto - História, Porto, XV:1, p. 287-300.

VICENTE, Maria da Graça Antunes Silvestre
2013 - Entre Zêzere e Tejo. Propriedade e Povoamento (séculos XII-XIV). Lisboa: Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa [tese de doutoramento em História Medieval].

VIEIRA, Marina Afonso
2005 - Subsídios toponímicos para o conhecimento da influência muçulmana a sul do Douro. In BARROCA, Mário Jorge e FERNANDES, Isabel Cristina F. (coord.) - Muçulmanos e Cristãos entre o Tejo e o Douro (Sécs. VIII a XIII). Actas dos Seminários realizados em Palmela, 14 e 15 de Fevereiro de 2003. Porto, 4 e 5 de Abril de 2003. Palmela: Câmara Municipal de Palmela / Faculdade de Letras da Universidade do Porto, p. 53-67.

VIGUERA-MOLINS, María-Jesús
1998 - En torno a Riba Coa y al-Andalus. In O Tratado de Alcanices e a importância histórica das terras de Riba-Côa: actas do Congresso Histórico Luso-Espanhol, 12-17 Setembro 1997. Lisboa: Universidade Católica Editora, p. 147-168.

XIMENEZ DE SANDOVAL, C.
1872 - Batalla de Aljubarrota. Monografía histórica y estudio crítico-militar. Madrid: Imprenta y Estereotipia de M. Rivadeneyra.

Obras não assinadas ou de vários autores
1962 - Itinerários régios medievais. Elementos para o estudo da administração medieval portuguesa. I - Itinerário del-rei D. Dinis 1279-1325. Lisboa: Instituto de Alta Cultura / Centro de Estudos Históricos.
2004 - O castelo da Vila do Touro, Renascer, Vilar Maior, 53, junho, p. 2.
2004a - A fortaleza manuelina de Alfaiates, Renascer, Vilar Maior, 55, dezembro, p. 3.
2005 - O castelo de Vilar Maior no contexto de Riba Côa, Renascer, Vilar Maior, 56, janeiro/fevereiro, p. 3-4.

8. Séculos XV-XVII

9. Século XVIII

10. Séculos XIX-XXI

11. Etnografia

12. Museus e Centros Interpretativos

13. Demografia / Emigração e retorno

14. Contrabando

15. Fronteira

16. Diversos

17. Bibliografias